.png)
Volgens Ayurveda is het heel belangrijk om te weten welke constitutie (body type, ook wel Dosha) we hebben. Namelijk om gelukkig en gezond te zijn is er maar één weg om dit te bereiken en dat is leven in overeenstemming met je eigen constitutie. Nu is het zo dat ieder mens alle drie de Dosha's in zich heeft, namelijk Vata, Pitta en Kapha. Alle lichaamscellen hebben alle Dosha's nodig om zijn functies uit te voeren, maar voor ieder mens is de verhouding van deze Dosha's uniek. Soms is er één Dosha dominant, soms twee en bij sommige mensen zijn ze alle drie vrijwel gelijk aanwezig. De constitutie die al sinds de conceptie vast ligt houden we ons hele leven, maar kan wel gedurende ons leven uit balans raken en dan is het wijs om door middel van voeding hier invloed op uit te oefenen en om weer terug in balans te komen om ziekten te voorkomen. Wil jij meer weten over de Vata Dosha? Lees dan gauw verder...
Vata wordt gevormd uit de elementen ether en lucht en wordt geassocieerd met de eigenschap beweging. Mensen met een Vata constitutie zijn veelal druk in de weer, zowel geestelijk, lichamelijk als beide tegelijk. De snelle en bewegende kwaliteiten van Vata zorgen voor onregelmatigheid. Eet en slaap daarom indien mogelijk elke dag op hetzelfde tijdstip om balans in deze Dosha aan te brengen. Vata neemt ook toe met het ouder worden. Doordat droogte een andere eigenschap van Vata is, zal je dit doorgaans merken door het uitdrogen en rimpelen van de huid.
Andere natuurlijke factoren waarbij de Vata Dosha stijgt zijn naast de leeftijdsfase vanaf een jaar of 50, de tijdstippen 02.00 tot 06.00 uur 's nachts en overdag rond 14.00 en 18.00 uur. Ook gaat hij in de zomer stijgen, met het hoogtepunt in de late zomer. In de herfst zet de daling weer in.
Symptomen van een verhoogde Vata Dosha:
ruwe, droge huid
slapeloosheid
slap voelen of onverklaarbare moeheid
trillingen, krampen, spierspasmen
constipatie of veel winden laten, opgeblazen gevoel
pijnklachten
plotseling gewichtsverlies
koude klachten
wrange of bittere smaak in de mond
meer trek hebben in warm eten en drinken
zenuwachtigheid, angst
Gebieden waarin Vata zich voornamelijk opstapelt zijn:
dikke darm
hersenen
oren
botten
gewrichten
huid
dijen
Factoren die verhoging van Vata veroorzaken:
Het eten van voedsel dat voornamelijk bitter, scherp of wrang smaakt
Koud voedsel en dranken ( bijvoorbeeld salades en koud water uit de kraan)
Geen vetten of vetarm eten of een zuivel (veganistisch) dieet
Vasten, maaltijden overslaan of een onregelmatig eetpatroon
Het onderdrukken van natuurlijke aandrang, denk aan plassen, ontlasten, niezen, gappen
Onvoldoende slapen, werken in een nachtploeg
Hardlopen en zichzelf uitputten
Reizen, met name per vliegtuig
Herhaaldelijk of te veel de liefde te bedrijven
Non-stop kijken naar beeldschermen
Stress, angst, bezorgdheid en piekeren
Factoren die Vata balanceren:
Kies meer zoet, zuur en zoute smaken in je maaltijden
Kies voor verwarmende producten en specerijen
Gebruik vet (Ghee) bij het koken of voeg dit extra toe aan de maaltijd
Eet zwaarder en stevig voedsel
Eet zo min mogelijk rauw voedsel
Doe voorzichtig met de meeste bonen
Eet geen koud voedsel en drink geen koude dranken
zorg voor regelmaat en rust
Blijf warm
Meditatie
Masseer dagelijks met warme olie
Algemene voedingsmiddelen die Vata balanceren:
Voeding moet kalmerend, aardend en voedend zijn
Warme, zware, bevochtigende en versterkende producten
De smaken zoet, zuur en zout
Het eten van kleine hoeveelheden per keer en met regelmaat
Niet eten bij nerveuze klachten.
Specifieke voedingsmiddelen die Vata balanceren:
Fruit: Aanbevolen: Aardbeien, abrikozen, ananas, gekookte appels, bananen, rode en zwarte bessen, citroenen, dadels, druiven, frambozen, granaatappels, grapefruit, kakifruit, kersen, kiwi's limoenen, mango's, okra, papaja's, peren, perziken, pruimen, rozijnen, sinasappels, vijgen. Afgeraden: appels, cranberry's meloenen, gedroogde vruchten.
Groenten: Aanbevolen: Zoete aardappelen, artisjokken, aubergines, avocado's, bietjes, chili-/gedroogde Spaanse pepers, courgettes, groene erwten, verse koriander, koolraap, mais, paprika, pastinaak, peterselie, pompoenen, rabarber, radijs, tomaten, gekookte uien, venkel, wortelen, zeewier, zwarte olijven. Afgeraden: Asperges, bloemkool, boerenkool, broccoli, groene olijven, gekiemde groenten, komkommer, witte en groene kool, koolrabi, paddenstoelen, raapstelen, rauwkost, (bleek)selderij, sla, spinazie, rauwe uien.
Granen: Aanbevolen: volkoren granen. Afgeraden: Boekweit, cruesli, gerst, gierst, muesli, ongekookte of gedroogde granen, mais, witte rijst, rogge.
Bonen: Aanbevolen: adukibonen, mungbonen, tahoe en tofu. Afgeraden: bruine en witte bonen, kidneybonen, kikkererwten, limabonen, linzen, spliterwten, tempeh.
Noten en Zaden: Aanbevolen: amandelen (gepeld), cashewnoten, hazelnoten, kastanjes, lijnzaad, maanzaad, macadamia-noten, paranoten, pijnboompitten, pistachenoten, sesamzaden, tahin, walnoten. Afgeraden: kokosnoot, pompenpitten, popcorn, zonnebloempitten.
Zuivelproducten: Aanbevolen: biogarde, boter, cottage cheese, ghee, (jonge en geiten-) kaas, karnemelk, kefir, (volle) biologische geiten- en koeienmelk, room, takra, yoghurt, zure room. Afgeraden: IJs, oude kaas.
Dierlijke producten: Aanbevolen: eend, eieren, kalkoen, kip, schelpdieren, vis. Afgeraden: Lamsvlees, rundvlees, varkensvlees.
Oliën: Aanbevolen: amandelolie, avocado-olie, boter, ghee, kokosolie, mosterdolie, olijfolie, pindaolie, sesamolie, zonnebloemolie. Afgeraden: koolzaadolie, maiskiemolie, margarine, saffloerolie, sojaolie.
Zoetstoffen: Aanbevolen: ahornsiroop, honing, melasse, rietsuiker, fructose. Afgeraden: bruine suiker, witte suiker, kunstmatige zoetstoffen.
Kruiden: Aanbevolen: anijs, asafoetida, basilicum, cayennepeper, dille, fenegriek, gember, kaneel, kardemom, kerrie, knoflook, komijn, korianderzaad, kruidnagel, kurkuma, laurier, marjolein, mierikswortel, mosterd, munt, mootmuskaat, oregano, rozemarijn, saffraan, tijm, vanille, venkelzaad, (rock)zout, zeezout.
Dranken: aanbevolen: biologische (volle) geiten of koeienmelk, vruchtensappen, kruidenthee, water. Afgeraden: bier, wijn, sterke drank, frisdranken, ijskoude dranken, koffie, groene en zwarte thee.
Ik hoop dat je nu meer weet over de Vata dosha en hoe je deze in balans kan houden. Met de herfst opkomst is het voor iedereen belangrijk om de Vata- energie in de gaten te houden, maar natuurlijk helemaal voor de Vata-typen onder ons, want daarbij zal de Vata nog sneller een verstoring zijn.
Bron: o.a. Ayurvedische voedingsleer - Anil Kumar Metha