.png)
Binnen de Ayurveda wordt een goede spijsvertering gezien als het middelpunt van je gezondheid en stelt zelfs dat aan elke ziekte een haperende spijsvertering ten grondslag ligt, want als voeding niet op de juiste wijze door je spijsverteringsvuur (Agni in het Sanskriet) wordt verteerd, kunnen de lichaamsweefsels ook niet juist gevoed en ontwikkeld worden. Onder juiste vertering vallen alle transformatie- en afbraakprocessen, maar ook bijvoorbeeld de vertering van emoties.
Als je Agni gezond is, is je afweersysteem in orde, heb je sprankeling in de ogen en straalt je hele lichaam een warme gloed uit. Ook draagt hij bij aan een positief gevoel, aan zelfvertrouwen, geluk, optimisme, enthousiasme en krijgen we er energie van. Als onze spijsvertering uit balans is dan zijn we traag, duf, gestrest, zitten we laag in onze energie en zijn we zelfs enigszins angstig, kwaad en somber. Iemand met een positieve instelling zal zijn voeding beter verteren. Dit geldt ook voor regelmatig eten ten opzichte van onregelmatig eten en het hebben van stress ten opzichte van een ontspannen toestand.
Er zijn vier verschillende soorten spijsvertering;
Een evenwichtige spijsvertering. Je hebt normale honger en het voedsel wordt binnen vier uur goed verteerd, zonder extreme hunkeringen naar voedsel en je stoelgang is regelmatig. Je voelt je altijd goed.
Een onregelmatige spijsvertering. Je hebt een onregelmatige eetlust, vaak een opgeblazen gevoel, pijnlijke spijsvertering, buikkramp, constipatie, droge ontlasting en winderigheid. Dit komt vaak voor bij nerveuse Vata-types.
Een sterke spijsvertering. Intense honger, maar slechte spijsvertering, vaak losse ontlasting en een brandend gevoel in de ingewanden met sterke dorst en uitgedroogde mond. Dit komt vaak voor bij vurige Pitta-types.
Een zwakke spijsvertering. Weinig eetlust, trage vertering, zwaar gevoel na de maaltijd, trage stoelgang met volumineuze ontlasting en een koud gevoel. Vaak hunkeren ze naar zoet en prikkelende middelen. Komt voor bij trage Kapha-types.
Als je weet wat voor vertering je hebt, kun je gaan inzien hoe je je spijsverteringsvuur het beste voor je kunt laten werken om gezond te blijven. De eenvoudigste en meest effectieve manier is om alleen te eten als je echt honger hebt. Je spijsverteringsvuur zal je met zijn eigen aangeboren wijsheid laten weten wanneer het tijd is om te eten, te drinken en om te rusten. Ook het eten tussen de maaltijden door, onregelmatig eten, het gebruik van sterke stimulerende middelen, zoals zout, alcohol, cafeïne-houdende middelen, het drinken van ijskoude dranken (direct uit de ijskast), het niet eten naar eigen constitutie, het niet eten van voedsel dat niet bij het betreffende seizoen hoort en stress zullen de stofwisseling makkelijk uit evenwicht brengen. Verder gaan vuur en warmte altijd samen. Als er in het lichaam te veel of te weinig warmte is, betekent dit altijd een stoornis van de stofwisseling.
Door bepaalde soorten voedsel te verkiezen boven andere en door het toepassen van bepaalde regels ten aanzien van het kookproces en de planning van onze maaltijden, kunnen we proactief onze Agni in balans houden. Ayurveda leert ons dat het in stand houden van een zo goed mogelijke spijsvertering nog belangrijker is dan specifieke eigenschappen en voedingswaarde van het voedsel dat we eten. Zonder Agni kan ons lichaam niets met de nutriënten die ons voedsel bevat.
De spijsvertering is nooit een statisch gegeven. Zo zijn er voortdurend wisselingen in intensiteit en de mate van efficiëntie bij het verteren van voedsel. Er zijn drie variaties die een rol kunnen spelen bij spijsvertering.
1. Variaties per seizoen;
In de lente is Kapha op zijn sterkst. De toestand van Agni staat licht onder druk door de sterke Kapha in de atmosfeer, welke zorgt voor een traagheid in de Agni-processen in de lichaam. Het advies is dat ook om licht te eten.
In de zomer neemt Vata toe. De Agni staat meer onder druk vanwege de toename van Vata, dat zorgt voor variabiliteit in de microkosmos, waardoor het spijsverteringsproces wat onvoorspelbaar wordt. Probeer nog wat lichter te eten.
In de late zomer, wanneer Vata op zijn sterkst is en Pitta toeneemt, staat de Agni onder de hoogst mogelijke druk. Indigestie en andere spijsverteringsklachten zijn hierbij niet ongewoon. Kies in deze tijd het lichtst mogelijke voedsel.
In de herfst is Pitta op zijn sterkst. De situatie wordt beter doordat de sterke Pitta in de macrokosmos de Agni in het Lichaam helpt herstellen. Je kunt nu kiezen voor een balans van zware en licht voedsel.
In de vroege winter zijn alle dosha's in balans. De toestand van Agni is nu optimaal. Het is veilig om nu ook zwaar voedsel in het eetpatroon op te nemen.
Tenslotte de late winter, de Kapha neemt weer toe. De Agni is nu goed, want de toename van Kapha in de macrokosmos begint te zorgen voor een vol gevoel, maar nog niet te veel. Het is nu veilig ook zwaar voedsel in het eetpatroon op te nemen.
2. Variaties per tijd van de dag;
06.00-10.00 uur is Kapha-tijd. De toestand van Agni is dof/langzaam. Ontbijt daarom zo vroeg mogelijk om het voedsel de tijd te geven om te verteren, aangezien Agni niet op optimale sterkte is en kies voor een licht ontbijt.
10.00-14.00 uur is Pitta -tijd. De Agni is scherp. Eet daarom de zwaarste maaltijd van de dag, bij voorkeur op of kort voor/na het middaguur.
14.00-18.00 uur is Vata-tijd. De toestand van Agni is variabel. Eet geen tussendoortjes, drink alleen wat warm water of thee of (als je daar behoefte aan hebt) een heel lichte snack.
18.00-22.00 uur is het wederom Kapha-tijd met een doffe/langzame Agni. Eet de avondmaaltijd zo vroeg mogelijk zodat deze de tijd krijgt om te verteren. Kies voor een lichte maaltijd.
22.00-02.00 uur. Het is Pitta-tijd, de Agni is scherp. Eet niets en ga slapen.
02.00-06.00 uur. Het is Vata-tijd. De toestand van Agni is variabel. Ga niet eten, maar slapen. Je kunt wakker worden vanaf anderhalf uur voor zonsopkomst.
3. Variaties naar biologische leeftijd;
Vanaf geboorte tot 18 jaar is Kapha-tijd en is de toestand van Agni dof/langzaam. Eet voedzaam maar goed te verteren voedsel, met toegevoegde kruiden om de dofheid van Agni tegen te gaan.
18 jaar tot 45 jaar is Pitta-dominantie en is de Agni scherp. Eet voedzaam met extra koelte van verkoelende kruiden zoals koriander en venkel om de scherpte van Agni tegen te gaan.
45 jaar tot overlijden is Vata dominant en de Agni variabel. Eet kleine maar voedzame maaltijden die licht en eenvoudig te verteren zijn. Houd vaste tijden aan voor je maaltijden en pas verwarmende, Vata-balancerende strategieën toe
Kortom: wil jij ziekten voorkomen? Zorg dan voor je spijsvertering. Zorg dat je spijsverteringsvuurtje blijft branden. Eet het juiste voedsel alleen als je honger hebt, verwarm je eten en bereid je voedsel met kruiden. Op deze manier zorg je dat je Agni sterk is en je voedsel correct verteerd kan worden. Is hij zwak dan hopen vergiften van allerlei aard, hoofdzakelijk uit onverteerbare voedseldelen (Ama genoemd), zich op en vormen een voedingsbodem van ziekten. Heb je hulp nodig met een juist voedingsplan? Maak dan eens tijd voor een Ayurvedisch consult in mijn praktijk.